مسجد جامع و مسجد امام سمنان با وجود ارزش تاریخی و معماری منحصربهفرد، به دلیل مشکلات مربوط به حریم، از فهرست ثبت جهانی یونسکو جا ماندهاند.
این در حالی است که مسئولان محلی برای رفع موانع اعلام آمادگی کردهاند، اما همچنان چشمانتظار پاسخ کتبی نهادهای مسئول در حوزه ثبت جهانی هستند.
سمنان، شهری با پیشینهای کهن و معماری اصیل ایرانی-اسلامی، در دل خود گنجینهای از مساجد تاریخی ارزشمند را جای داده است. مسجد جامع سمنان به عنوان یکی از قدیمیترین و شاخصترین بناهای مذهبی این شهر، همواره نقشی کلیدی در زندگی فرهنگی، اجتماعی و دینی مردم ایفا کرده است؛ اما علی رغم این اهمیت در فهرست مساجد ایرانی برای ثبت در یونسکوقرار ندارد؛ علی رغم اینکه مساجد تاریخی استان سمنان مثل مسجد فرومد، مسجد تاریخانه دامغان و….به عنوان نمایندگان شاخص معماری اسلامی و میراث فرهنگی منطقه، در فهرست پیشنهادی ثبت جهانی مساجد ایرانی در یونسکو قرار گرفتهاند. اما جاماندن مسجد جامع و مسجد امام از این فهرست نگرانی هایی را ایجاد کرده است.
«محمدعلی مخلصی»، نویسنده و پژوهشگر آثار تاریخی درباره وضعیت فعلی پرونده ثبت جهانی مساجد سمنان توضیح داد: چهار مسجد تاریخی استان سمنان برای ثبت جهانی پیشنهاد شدهاند: مسجد فرومد، تاریخانه، مسجد جامع سمنان و مسجد امام (سلطانی). اما در روند بررسیهای یونسکو، نسبت به رعایت حریم این بناها ایراداتی مطرح شده که باعث نگرانیهایی درخصوص دو مسجد جامع و مسجد سلطانی شده است.
مخلصی با اشاره به اختلافات میان اداره میراث فرهنگی استان و گروه ثبت جهانی ادامه داد: مشکل اصلی در حال حاضر، نبود پاسخ مکتوب از سوی مسئولان ثبت جهانی، از جمله دکتر وطندوست، درباره موانع دقیق موجود در حریم این مساجد است. ما از آنها خواستهایم که این موانع را به صورت مکتوب اعلام کنند تا بتوانیم با همکاری فرمانداری، استانداری و شهرداری نسبت به رفع آنها اقدام کنیم.
به گفته وی، برای مسجد تاریخانه و مسجد فرومد فعلاً مشکلی در مسیر ثبت جهانی وجود ندارد. اما در خصوص دو مسجد دیگر، موضوع مربوط به دو قطعه زمین است که در حریم آنها قرار گرفتهاند.
مخلصی در ادامه تأکید کرد: در مورد مسجد جامع، تنها دو پلاک در حریم این بنای تاریخی قرار دارد و زمین مجاور امامزاده یحیی، برخلاف برخی برداشتها، در محدوده حریم این مسجد محسوب نمیشود. اما برای مسجد سلطانی، زمینی در بخش شرقی بنا باعث بروز مشکل شده است. ما منتظر پاسخ صریح دکتر وطندوست هستیم تا با مشخص شدن دقیق موانع، زمینه برای حلوفصل آنها فراهم شود.
او در پایان خاطرنشان کرد: فرمانداری سمنان نیز برای رفع این موانع اعلام آمادگی کرده و تنها گام باقیمانده، دریافت پاسخ کارشناسان ثبت جهانی برای ادامه روند اصلاح و بازگشایی مسیر ثبت این میراث گرانبها در فهرست یونسکو است.