- خانه
- معرفی پروژه
- پروژه های خارجی
- تاج محل | Taj Mahal
























معمار: Shah Jahan
سال: 1653
شهر: آگرا
کشور: هند
عکاس: wikimedia commons, Taj Mahal Virtual Tour
توضیحات پروژه ارائهشده توسط معماران: (متن ترجمه شده از انگلیسی)
بیتردید تاج محل یکی از شناختهشدهترین بناهای جهان است و همنشینی هماهنگ آن با محیط پیرامون، این مجموعه را به مقصدی شاخص برای بسیاری از بازدیدکنندگان تبدیل کرده است. این بنا که در سال ۱۶۴۸ میلادی بهعنوان آرامگاهی برای همسر درگذشتهٔ شاه جهان، ممتاز محل، تکمیل شد، نمادی از عشق جاودانه بهشمار میرود؛ چراکه تاریخ و زیبایی آن همواره قلبها را مسحور میکند.
بیش از بیستهزار کارگر برای تکمیل این شاهکار به کار گرفته شدند؛ از شکلدهی به نمای عظیم بیرونی گرفته تا اجرای ظریفترین جزئیات فضاهای داخلی. ساخت بنا در سال ۱۶۳۲ آغاز شد و بهطور مستمر تا سال ۱۶۴۸ ادامه یافت؛ زمانی که آرامگاه اصلی تکمیل شد و اجرای سایر ساختمانهای پیرامونی آغاز گردید. پنج سال بعد، این بناها و همچنین باغهای مجموعه بهطور کامل به پایان رسیدند.
تاجمحل نمایانگر کامل سبک معماری مغولی است؛ سبکی که تلفیقی از تکنیکها و اصول معماری ایرانی، اسلامی و هندی را در خود جای داده است. این پیوند بهروشنی در استفاده از مصالحی چون ماسهسنگ قرمز و مرمر سفید دیده میشود؛ مصالحی که از عناصر شاخص معماری مغولی محسوب میشوند.
شناختهشدهترین بخش این مجموعه، آرامگاه اصلی است؛ بنایی که بر سکویی مربعشکل قرار گرفته و از ساختاری کاملاً متقارن تشکیل شده است. ورودی بنا بهشکل قوسدار (ایوان) طراحی شده و با گنبدی بزرگ و عنصر پایانیِ نوکدار (فینیال) پوشانده شده است. این عناصر بنیادین، ریشه در معماری ایرانی دارند.
حجم مکعبیِ چندفضاییِ آرامگاه دارای گوشههای پخشده است که به شکلگیری هشتضلعیای نامساوی منجر میشود؛ هشتضلعیای که هر ضلع آن حدود ۵۵ متر طول دارد. هر چهار جبههٔ بنا، ایوان مرکزی را با طاقهای بلند و قوسیشکل (پیشطاقها) قاب میگیرند. مرزهای آرامگاه مرمرین سفیدرنگ نیز با چهار مناره، هر یک در گوشهای از بنا، تعریف شدهاند.
این منارهها بهعنوان عناصری عملکردی طراحی شدهاند؛ عناصر سنتی در معماری مساجد که برای دعوت مسلمانان به نماز استفاده میشوند و ارتفاع آنها به بیش از ۴۰ متر میرسد. در صورت فرو ریختن احتمالی منارهها، سازه بهگونهای طراحی و اجرا شده است که آنها به سمت بیرون سقوط کنند تا به آرامگاه آسیبی وارد نشود. در تالار اصلی، تابوتهای نمادین ممتاز محل و شاهجهان قرار دارند، درحالیکه محل دفن واقعی آنها در سطحی پایینتر از کف فضا واقع شده است.
شاخصترین ویژگی سازه، گنبد مرمرین آن است که ارتفاعی در حدود ۳۵ متر دارد و بر روی ساقهای استوانهای با ارتفاع تقریبی ۷ متر قرار گرفته است. این گنبد با نقشی الهامگرفته از گل نیلوفر تزئین شده و این تزیین، جلوهٔ بصری ارتفاع آن را تقویت میکند.
این فرم در چهار کوشک گنبددار کوچکتر در گوشههای بنا نیز تکرار شده است. پایههای این کوشکها بهگونهای طراحی شدهاند که با ایجاد گشودگی، نور طبیعی را به فضای داخلی آرامگاه هدایت میکنند. همچنین، منارهمانندهایی باریک و تزئینی از لبههای دیوارهای پایه امتداد یافتهاند که با تأکید بر ارتفاع بنا، نقوش نیلوفر را نیز تکرار میکنند.
شواهد حضور هزاران صنعتگر و استادکار در ساخت تاجمحل را میتوان در جزئیات سطوح بنا مشاهده کرد؛ جزئیاتی که در تمامی مقیاسها از تناسبی دقیق برخوردارند. عناصر تزیینی متنوعی از جمله نقاشی، گچبری، سنگنشان (اینله) و کندهکاری برای نمایش خوشنویسی، فرمهای انتزاعی و نقوش گیاهی به کار رفتهاند. همچنین آیاتی از قرآن کریم، بهویژه آیاتی با مضمون داوری و رستاخیز، در تزیینات دیده میشوند.
شاید باورکردنی نباشد که فضای داخلی بتواند به اندازهٔ نمای بیرونی تأثیرگذار باشد، اما استفاده از سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی در اینلهکاریها و کندهکاریهای بسیار ظریف، تجربهای یکپارچه، هماهنگ و تا حدی آیینی را برای بازدیدکننده رقم میزند.
سازمان فضایی داخلی توسط هشت پیشطاق تعریف میشود که چهار قوس مرکزیِ فوقانی را شکل میدهند. این قوسها به بالکنها و فضاهای دید تبدیل شدهاند و پنجرههای خارجی، علاوه بر ارائهٔ چشماندازهایی چشمگیر، دارای مشبکهای بسیار ظریفِ تراشیدهشده از مرمر هستند. نور طبیعی از طریق این پنجرهها و همچنین از گشودگیهای گوشههای سقف به داخل نفوذ میکند.
باغ مغولی مجموعه به ۱۶ باغچهٔ فرورفته تقسیم شده است که پیرامون یک حوض انعکاسی مرکزی در امتداد محور شمالی–جنوبی قرار دارند. در باغهای متعارف، معمولاً آرامگاه یا کوشک در مرکز باغ جای میگیرد؛ ازاینرو تاجمحل در این زمینه بنایی غیرمعمول است، چراکه عنصر اصلی در انتهای باغ قرار دارد. در سوی دیگر باغ، آرامگاههایی برای دیگر همسران شاهجهان و نیز آرامگاهی برای خدمتکار محبوب ممتاز محل ساخته شدهاند. این بناها که عمدتاً از ماسهسنگ قرمز ساخته شدهاند، شباهت بیشتری به مقبرههای مغولیِ همدورهٔ خود دارند. دو بنای بزرگ در دو سوی آرامگاه اصلی قرار گرفتهاند و کاملاً قرینهٔ یکدیگرند؛ یکی مسجد است و دیگری برای ایجاد تعادل معماری و احتمالاً بهعنوان مهمانخانه استفاده میشده است.
«اگر گناهکاری در این مکان پناه جوید،
چونان آمرزیدهای از گناه رها میشود.
اگر خطاکاری به سوی این عمارت گام نهد،
تمام گناهان گذشتهاش شسته خواهد شد.
دیدن این بنا آهی اندوهبار برمیانگیزد؛
و خورشید و ماه اشک از دیدگان خود فرو میریزند.
این بنا در این جهان ساخته شده است
تا شکوه آفریدگار را به نمایش گذارد.»
در سال ۱۹۸۳ میلادی، تاجمحل در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
جهت دسترسی به پروژههای بیشتر به این صفحه از سایت مراجعه کنید.
” تمامی حقوق مادی و معنوی محتوا متعلق به پایگاه خبری جهان معماری می باشد “