معمار: OPEN Architecture

سال: 2024

مساحت: 4960 متر مربع

شهر: یانتای

کشور: چین 

عکاس: Iwan Baan, Jonathan Leijonhufvud

توضیحات پروژه ارائه‌شده توسط معماران: (متن ترجمه شده از انگلیسی)

برج خورشید که توسط دفتر معماری اُوپن طراحی شده است، یک مرکز فرهنگی عمومی در ساحل منطقهٔ توسعه‌یافته یِدا در شهر یانتای است. این مجموعه شامل تماشاخانهٔ روباز، فضاهای نمایش دیجیتال، کتابخانه، کافه و بار می‌باشد. در بالاترین نقطهٔ بنا، فضایی نیمه‌باز و منحصربه‌فرد به نام «فضای پدیده‌ها» قرار دارد.
کشفیات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که یانتای یکی از نخستین مکان‌هایی در چین بوده است که در آن فرهنگ پرستش خورشید در دوران باستان پدیدار شده است. دفتر اُوپن، برج خورشید را به‌منظور درک و ستایش پدیده‌های طبیعی طراحی کرده تا پیوند انسان با نیروی روحانی طبیعت را دوباره برقرار سازد، در عین حال که امکانات فرهنگی و اجتماعی مورد نیاز این منطقهٔ شهری نوظهور را فراهم می‌آورد. فضاهای نمایش دیجیتال و کتابخانه، با هدف ایجاد بستری برای گفت‌وگو دربارهٔ همکاری در جوامع ساحلی و ارتقای آگاهی زیست‌محیطی طراحی شده‌اند.

هندسهٔ برج خورشید بر اساس حرکت خورشید از دیدگاه محل پروژه شکل گرفته است. لبهٔ شمالی پوستهٔ بیرونی بنا با زاویهٔ تابش نور خورشید در هنگام ظهر در روزهای اعتدالین موازی است. محور تماشاخانهٔ روباز به سمت طلوع خورشید در جزیرهٔ افسانه‌ای «ژیفو» در انقلاب تابستانی جهت‌گیری شده، در حالی که تونل ورودی بنا با مسیر غروب خورشید در انقلاب زمستانی هم‌راستا است. دایرهٔ بام بر صفحه‌ای قرار دارد که بر تابش خورشید در نیمروزِ انقلاب تابستانی عمود است.

بیشتر فضاهای ساختمان در فصل تابستان مجهز به سیستم تهویهٔ مطبوع نیستند؛ بلکه طراحی به‌طور گسترده بر راهکارهای غیرفعال تکیه دارد تا ضمن حفظ آسایش حرارتی، مصرف انرژی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. این راهکارها شامل استفاده از خنک‌سازی تونلی برای تأمین هوای تازه، به‌کارگیری جرم حرارتی برای کاهش نوسانات دمای داخلی، القای تهویهٔ متقاطع، و بهره‌گیری از اثر دودکشی برای خروج هوای گرم هستند که در مجموع با بهبود جریان طبیعی هوا درون بنا، محدودهٔ آسایش انسان را گسترش می‌دهند.

ساختمان دارای ساختار پوسته‌ای است. دو پوستهٔ بتنی سفید، بخش اصلی حجم بنا را تشکیل می‌دهند و با دال‌ها و رمپ‌ها به یکدیگر متصل و مهار شده‌اند. در سمت رو‌به‌دریا، پوستهٔ مقعر درونی همچون جمع‌کنندهٔ صدا عمل کرده و امواج صوتی دریا را جذب و تقویت می‌کند. در پایهٔ آن، تماشاخانه‌ای نیمه‌باز قرار دارد که علاوه بر کاربری نمایشی، مکانی برای استراحت و تماشای دریاست. در بالای پوستهٔ درونی، پوسته‌ای کوچکتر و واژگون قرار دارد که کتابخانه و «فضای پدیده‌ها» را در خود جای داده است.
کتابخانه ترکیبی از کتاب‌های چاپی و دیجیتال را ارائه می‌کند و تجربهٔ مطالعه در فضایی میان آسمان و دریا، تجربه‌ای کم‌نظیر و شاعرانه است. فضای پدیده‌ها، فضایی نیمه‌باز و تهی است که عمداً بدون تعریف خاص رها شده است. دهانهٔ افقی این فضا که رو به دریا باز می‌شود، چشم‌اندازی تماشایی را قاب می‌گیرد، در حالی‌که روزنهٔ دایره‌ای در مرکز سقف، باران را به داخل هدایت می‌کند تا در حوضچه‌ای کوچک ذخیره شود. آب این حوضچه هر ساعت، از ساعت ۵ صبح تا ۹ شب، به مدت ۹ دقیقه به گردش درمی‌آید و به‌صورت دستگاهی زمانی عمل می‌کند.

در میانهٔ بنا، میان دو پوسته، فضای نمایش دیجیتال قرار گرفته است که به‌صورت زیگزاگی در امتداد رمپ‌ها بالا می‌رود. فناوری‌های نوین این امکان را فراهم کرده‌اند که محتوای نمایشگاه به‌سادگی تغییر کند. بخشی از سوراخ‌های مهار (tie holes) در دیوارهای داخلی، با دقت پردازش اما عمداً پر نشده‌اند تا بتوان از آن‌ها برای آویختن آثار استفاده کرد. همچنین در سقف نیز نقاط آویز به‌صورت هدفمند و حساب‌شده تعبیه شده‌اند.

ساختمان بر روی میدانی به‌شکل صدف دریایی قرار دارد. ردپای برج، در ترکیب با صحنهٔ تماشاخانهٔ روباز، دایره‌ای کامل را تشکیل می‌دهد. زمانی که صحنه برای اجرا استفاده نمی‌شود، به فضایی مملو از مه و فواره تبدیل می‌گردد. کف میدان از مرکز صحنه به‌سوی دریا بالا می‌آید و یک آمفی‌تئاتر روباز بزرگ شکل می‌دهد. از مرکز میدان، حلقه‌های بیضوی متعددی به‌صورت شعاعی گسترش می‌یابند و تصویری از مدار سیارات را تداعی می‌کنند. کانال آبی‌ای که مماس با برج در سنگ‌فرش حک شده، گذر زمان در روزهای اعتدالین را نشان می‌دهد — در این روزها، سایهٔ لبهٔ شمالی برج دقیقاً در امتداد این کانال حرکت کرده و هر ساعت، یکی از حلقه‌های بیضوی را قطع می‌کند. در بخشی از حلقهٔ بیرونی میدان، فواره‌هایی قرار دارند که ۲۴ «اصطلاح خورشیدی» (Solar Terms) تقویم سنتی قمری چین را جشن می‌گیرند. در روزهای عادی، پاشش فواره‌ها با جزر و مد دریا هم‌زمان می‌شود.

در مجموع، برج خورشید بنایی استثنایی در نوع خود به‌شمار می‌آید — «فانوس فرهنگی» که در آن خرد باستانی احترام به طبیعت، با زندگی فرهنگی شهری معاصر در هم آمیخته است. این معماری انرژی‌های نامرئی چون هوا، نور، صدا و پدیده‌های طبیعی را قاب گرفته و به تجربه‌هایی ملموس و حسی تبدیل می‌کند، تا انسان بتواند لحظاتی از پیوند با جهان و چرخه‌های بی‌پایان طبیعت را از نو تجربه کند.

جهت دسترسی به پروژه‌های بیشتر به این صفحه از سایت مراجعه کنید.