بحران آب شهری در قرن ۲۱
امروزه، شهرهای سراسر جهان با دوگانگی عمیق و متناقضی در مدیریت منابع آب مواجه هستند: از یک سو، معضل سیلاب‌های فصلی و رواناب‌های مخرب، و از سوی دیگر، چالش فزاینده کمبود آب شیرین و خشکسالی. این مشکلات، محصول دو عامل اصلی هستند: رشد بی‌رویه و شتابان شهرنشینی و پیامدهای مخرب تغییرات اقلیمی. در دهه‌های اخیر، روند توسعه شهری با جایگزین کردن اکوسیستم‌های طبیعی مانند تالاب‌ها، جنگل‌ها و دریاچه‌ها با زیرساخت‌های بتنی و سطوح نفوذناپذیر، چرخه طبیعی آب را مختل کرده است. این رویکرد سنتی که بر دفع سریع آب باران از طریق سیستم‌های فاضلاب و کانال‌های بتنی تمرکز دارد، نه تنها در کنترل سیلاب‌ها ناکام مانده، بلکه منابع آب ارزشمند را نیز به هدر می‌دهد.
در مواجهه با این بحران، پارادایم‌های جدیدی در شهرسازی و مدیریت آب ظهور کرده‌اند. رویکرد «شهر اسفنجی» به عنوان پاسخی نوآورانه و جامع، تلاش می‌کند تا با الهام از عملکرد اکوسیستم‌های طبیعی، آب باران را به جای یک عامل مخرب، به عنوان یک منبع ارزشمند ببیند و در داخل شهر جذب، ذخیره، تصفیه و مجدداً مورد استفاده قرار دهد. این تغییر نگاه، فراتر از یک راه‌حل مهندسی صرف است و یک فلسفه جامع برای طراحی شهری پایدار محسوب می‌شود.
مفهوم و فلسفه شهر اسفنجی
شهر اسفنجی یک مفهوم نوظهور در توسعه شهری است که با هدف افزایش تاب‌آوری شهرها در برابر تغییرات اقلیمی، به ویژه سیلاب و خشکسالی، تعریف شده است. این رویکرد برنامه‌ریزی و طراحی شهری را بر مبنای جذب حداکثری آب باران از طریق روش‌های طبیعی و مصنوعی بنا می‌نهد. فلسفه اصلی آن در چهار رویکرد کلیدی متبلور می‌شود: ۱) مدیریت هوشمند آب شهری، ۲) مدیریت آب زیست‌محیطی، ۳) بهره‌گیری گسترده از زیرساخت‌های سبز، و ۴) تغییر مصالح سازنده سطوح معابر شهری به نوع نفوذپذیر.
در بطن این رویکرد، شش اصل بنیادین عملکردی وجود دارد که به صورت یک چرخه پیوسته، مدیریت آب باران را تعریف می‌کنند: نفوذ، نگهداری، ذخیره‌سازی، تصفیه، بهره‌برداری و تخلیه. این اصول، زیربنای تمامی اقدامات مهندسی و برنامه‌ریزی در یک شهر اسفنجی هستند و هدف آنها شبیه‌سازی چرخه هیدرولوژیکی طبیعی در مقیاس شهری است.
اهداف و کارکردهای اصلی شهر اسفنجی
پیاده‌سازی رویکرد شهر اسفنجی چندین کارکرد حیاتی و چندجانبه را به همراه دارد:
- کنترل سیلاب و رواناب شهری: یکی از مهم‌ترین اهداف این رویکرد، کاهش آسیب‌پذیری شهرها در برابر سیلاب‌های شهری است. با جذب و کند کردن جریان رواناب‌های سطحی، فشار از روی سیستم‌های فاضلاب و زهکشی سنتی برداشته می‌شود و خطر آب‌گرفتگی معابر به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- تغذیه منابع آب زیرزمینی: برخلاف رویکردهای سنتی که آب باران را به سرعت از شهر خارج می‌کنند، شهر اسفنجی با تسهیل نفوذ آب به خاک، به تغذیه سفره‌های زیرزمینی کمک می‌کند. این امر نه تنها به کاهش اثرات خشکسالی کمک می‌کند، بلکه امنیت ذخایر آبی شهر را نیز به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
- بهبود کیفیت محیط زیست شهری: زیرساخت‌های سبز شهر اسفنجی نقش فیلترهای طبیعی را ایفا می‌کنند و آلاینده‌های موجود در رواناب‌های سطحی مانند فلزات سنگین، روغن و کودهای شیمیایی را تصفیه می‌نمایند. علاوه بر این، این رویکرد با افزایش فضای سبز، به کاهش اثر جزیره گرمایی شهری، بهبود کیفیت هوا، کاهش آلودگی صوتی و افزایش تنوع زیستی کمک می‌کند.
- افزایش خدمات اکوسیستمی و رفاه شهری: پیاده‌سازی زیرساخت‌های سبز-آبی نه تنها به تأمین آب پایدار و کنترل سیلاب کمک می‌کند، بلکه خدمات اکوسیستمی دیگری را نیز به همراه دارد. به عنوان مثال، پارک‌ها و باغ‌های بارانی فضایی دلپذیر برای شهروندان فراهم می‌کنند و به افزایش زیبایی‌شناسی شهری کمک می‌کنند. این فضاها می‌توانند به بهبود سلامت عمومی و افزایش ارزش زمین‌های اطراف نیز منجر شوند.
رویکرد شهر اسفنجی یک پاسخ مستقیم به شکست زیرساخت‌های سنتی در مواجهه با فشارهای فزاینده شهرنشینی و اقلیم است. این یک رابطه علی و معلولی آشکار است: گسترش بتن‌کاری و تخریب اکوسیستم‌های طبیعی منجر به افزایش سیلاب‌ها و کاهش منابع آب شده است. این روند معیوب، لزوم یک رویکرد جامع‌تر و طبیعت‌محور را اثبات می‌کند که شهر اسفنجی به خوبی آن را نمایندگی می‌کند. علاوه بر این، فلسفه شهر اسفنجی تنها یک راه‌حل مهندسی نیست، بلکه یک فلسفه برنامه‌ریزی شهری جامع است. با توجه به کارکردهای متعدد آن از جمله بهبود زیبایی‌شناسی، افزایش ارزش زمین و تلطیف هوا ، موفقیت آن در گرو یکپارچگی برنامه‌ریزی در تمام سطوح و همکاری فرادیسیپلینری بین مهندسان، برنامه‌ریزان شهری، معماران منظر و حتی جامعه‌شناسان است. این مفهوم نشان می‌دهد که رویکرد به آب در شهرها باید از دفع صرف به یکپارچگی و مدیریت هوشمند تغییر یابد.
تکنیک‌ها و زیرساخت‌های کلیدی
زیرساخت‌های نفوذپذیر
یکی از اصول بنیادین شهر اسفنجی، جایگزینی سطوح نفوذناپذیر با مصالح و طراحی‌های نفوذپذیر است تا آب باران به جای ایجاد رواناب، به درون خاک نفوذ کند.
- روسازی‌های نفوذپذیر (Permeable Pavements): این نوع روسازی‌ها از مواد مختلفی مانند آسفالت متخلخل، بتن نفوذپذیر و سنگ‌فرش‌های نفوذپذیر (PICP) ساخته می‌شوند که برخلاف آسفالت‌های سنتی، دارای فضای خالی برای عبور آب هستند. سنگ‌فرش‌های نفوذپذیر با پر کردن فواصل بین آنها با شن و ماسه، در مسیرهای پیاده‌رو، حیاط‌ها و معابر فرعی استفاده می‌شوند. این سطوح به کاهش رواناب، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و جلوگیری از آب‌گرفتگی معابر کمک می‌کنند. در شهر شیکاگو، از روسازی‌های نفوذپذیر در کوچه‌ها برای مدیریت آب‌های سطحی و کاهش سیلاب استفاده شده است.
- باغ‌های بارانی (Rain Gardens) و کانال‌های زیستی (Bioswales): این فضاهای سبز مهندسی‌شده، فراتر از زیبایی صرف هستند. باغ‌های بارانی با استفاده از گیاهان و خاک مخصوص، رواناب‌های حاصل از باران را جذب و فیلتر می‌کنند و به پاکسازی آلودگی‌ها کمک می‌نمایند. کانال‌های زیستی نیز به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های سنتی جدول‌کشی و ناودانی عمل می‌کنند و به کاهش سرعت رواناب و افزایش نفوذ آب کمک می‌کنند.
زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و تصفیه
علاوه بر نفوذ، ذخیره‌سازی و تصفیه آب در محل بارش، از اصول مهم شهر اسفنجی است.
- بام‌ها و دیوارهای سبز (Green Roofs and Walls): بام سبز لایه‌ای از گیاهان است که روی یک سیستم ضدآب نصب می‌شود. این سازه‌ها نه تنها به زیبایی معماری می‌افزایند، بلکه نقش حیاتی در مدیریت آب باران دارند. آنها با جذب و نگهداری بخشی از بارش، به کاهش حجم رواناب‌ها کمک می‌کنند. این بام‌ها همچنین به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل کرده و هزینه‌های انرژی ساختمان را کاهش می‌دهند.
- احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های شهری: تالاب‌ها و دریاچه‌ها به عنوان مراکز مؤثر مدیریت آب طوفان شناخته می‌شوند و در ساخت شهرهای اسفنجی نیازمند توجه ویژه و برنامه‌ریزی منطقی هستند. این اکوسیستم‌ها به طور طبیعی به عنوان دشت‌های سیلابی عمل می‌کنند و با جذب آب اضافی، خطر غرقابی را کاهش می‌دهند. احیای آنها علاوه بر کنترل سیلاب، به بهبود کیفیت آب و افزایش تنوع زیستی نیز منجر می‌شود.
مقایسه شهر اسفنجی با مدیریت آب سنتی
رویکرد شهر اسفنجی، یک تغییر پارادایم از روش‌های سنتی مدیریت آب است که در آن، آب باران به جای دفع سریع، به عنوان یک منبع مدیریت می‌شود. در این راستا، مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی در مقایسه با زیرساخت‌های بتنی سنتی مشاهده شده است.
بر اساس مطالعه انجام شده توسط دانشگاه لیدز در شهر ووهان، پیاده‌سازی طرح شهر اسفنجی در مقایسه با ارتقاء سیستم زهکشی سنتی، منجر به صرفه‌جویی بیش از ۴ میلیارد یوان (معادل ۵۵۰ میلیون دلار) شده است. این مزیت اقتصادی تنها به صرفه‌جویی در هزینه‌های ساخت محدود نمی‌شود. مزایای پنهان دیگری نیز وجود دارند که توجیه اقتصادی پروژه را برای سرمایه‌گذاران خصوصی و دولتی تقویت می‌کنند. افزایش ارزش زمین در اطراف فضاهای سبز ، کاهش هزینه‌های انرژی برای سرمایش و گرمایش ساختمان‌ها و بهبود سلامت عمومی، ارزش‌های نهفته‌ای هستند که اجرای این طرح‌ها را جذاب‌تر می‌سازند. این ارزش‌ها می‌توانند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای جذب سرمایه و تسهیل پیاده‌سازی عمل کنند.
در نهایت، زیرساخت‌های شهر اسفنجی به صورت یک سیستم در هم تنیده در مقیاس‌های مختلف (از ساختمان تا خیابان و در نهایت کل شهر) عمل می‌کنند. برای مثال، بام‌های سبز رواناب را در منبع مهار می‌کنند، در حالی که تالاب‌ها و دریاچه‌ها در انتهای سیستم به عنوان مخازن بزرگ عمل می‌کنند. این رویکرد چندلایه، تاب‌آوری سیستم شهری را در برابر رویدادهای مختلف بارندگی افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد که راهکارهای طبیعت‌محور نه تنها از نظر زیست‌محیطی، بلکه از نظر اقتصادی نیز برتر از زیرساخت‌های سنتی هستند.
مطالعات موردی و تجربیات جهانی
چین: پیشگام در پیاده‌سازی و سیاستگذاری ملی
چین به عنوان یکی از پیشگامان در پیاده‌سازی رویکرد شهر اسفنجی شناخته می‌شود. این ابتکار در سال ۲۰۱۳ توسط دولت چین مطرح و از سال ۲۰۱۵ با اختصاص بودجه ۲.۱۹ میلیارد دلاری برای ۱۶ شهر آزمایشی آغاز شد. هدف بلندپروازانه این طرح، جذب حداقل ۷۰ درصد از آب باران در ۸۰ درصد از مناطق شهری تا سال ۲۰۲۰ بود. تا سال ۲۰۲۰، مساحت پروژه‌های آزمایشی به ۴۵۰۰ کیلومتر مربع رسید و نرخ کنترل رواناب سالانه به بیش از ۷۰ درصد رسید.
- مطالعه موردی موفق (ووهان): ووهان به عنوان یکی از شهرهای آزمایشی، نمونه‌ای موفق از این رویکرد است. این شهر با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۶۰۰ میلیون دلار، ۳۸۹ پروژه مجزا را پیاده‌سازی کرد که شامل باغ‌های شهری، پارک‌ها و فضاهای سبزی است که برای جذب آب طراحی شده‌اند. در تابستان ۲۰۲۰، ووهان بارندگی‌های شدید و بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد، اما به دلیل پیاده‌سازی موفق این طرح، هیچ سیلاب جدی‌ای رخ نداد. یک تحلیل هزینه نشان داد که رویکرد طبیعت‌محور ووهان بیش از ۴ میلیارد یوان (حدود ۵۵۰ میلیون دلار) ارزان‌تر از ارتقاء سیستم زهکشی سنتی بود.
- مطالعه موردی چالش‌برانگیز (ژنگژو): در مقابل، عملکرد این طرح در سیلاب‌های سال ۲۰۲۱ در شهر ژنگژو، سوالاتی را در مورد اثربخشی آن به وجود آورد. رسانه‌های غربی طرح را به دلیل سرمایه‌گذاری هنگفت و ناکامی در برابر سیل، مورد انتقاد قرار دادند. با این حال، کارشناسان چینی در پاسخ تأکید کردند که این سیل یک رویداد «یک‌قرنی» و فراتر از ظرفیت طراحی هر زیرساخت شهری بوده است. این تجربه نشان می‌دهد که زیرساخت‌های شهر اسفنجی برای بارندگی‌های روزانه و سبک طراحی شده‌اند و توانایی مقابله با سیلاب‌های سهمگین و غیرمنتظره را ندارند.
تجربیات سایر کشورها
مفهوم شهر اسفنجی در کشورهای دیگر نیز تحت اصطلاحات و مدل‌های متفاوت مورد توجه قرار گرفته است.
- سنگاپور: سنگاپور که یک جزیره گرمسیری با بارندگی فراوان است، با برنامه‌ریزی دقیق سیستم‌های زهکشی زیرزمینی و زمینی و ساخت ۱۷ مخزن بزرگ، به یک نمونه موفق از مدیریت آب تبدیل شده است. سنگاپور همچنین استانداردهای سختگیرانه‌ای را برای ساختمان‌های جدید وضع کرده است، به طوری که تأسیسات ذخیره آب باید قادر به جذب ۲۵ تا ۳۵ درصد از رواناب سطحی باشند.
- استرالیا و آمریکا: در ایالات متحده، این مفهوم معمولاً به عنوان «زیرساخت سبز» یا «توسعه کم‌اثر» (LID) شناخته می‌شود. در استرالیا و هلند، رویکرد مشابه «طراحی شهری حساس به آب» (WSUD) توسعه یافته است. این رویکردها بر یکپارچه‌سازی چرخه آب در طراحی شهری و استفاده از راهکارهای طبیعت‌محور مانند باغ‌های بارانی و روسازی‌های نفوذپذیر تأکید دارند. شهرهایی مانند سیاتل، شیکاگو و ملبورن نمونه‌های موفقی در این زمینه هستند.
تجربه چین نشان می‌دهد که اجرای یک طرح کلان و از بالا به پایین می‌تواند به پیشرفت سریع منجر شود، اما ممکن است در برابر واقعیت‌های محلی و بلایای غیرمنتظره آسیب‌پذیر باشد. این موضوع یک درس کلیدی برای سیاست‌گذاران است: موفقیت در پیاده‌سازی این طرح‌ها به بومی‌سازی و انعطاف‌پذیری در طراحی بستگی دارد، نه صرفاً به سرمایه‌گذاری عظیم. با وجود تفاوت در اصطلاحات، یک همگرایی فلسفی در سطح جهانی مشاهده می‌شود. تمام این رویکردها بر اصول مشابهی چون استفاده از زیرساخت‌های سبز و یکپارچه‌سازی چرخه آب در طراحی شهری تأکید دارند. این همگرایی نشان‌دهنده یک پاسخ جهانی به یک چالش مشترک است، که نه با یک راهکار «اختصاصی»، بلکه با یک فلسفه مشترک قابل حل است.
چالش‌ها، موانع و تحلیل انتقادی
چالش‌های فنی و اجرایی
پیاده‌سازی شهر اسفنجی با چالش‌هایی فنی و اجرایی همراه است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. محدودیت‌های اقلیمی و زمین‌شناسی می‌توانند بر کارایی زیرساخت‌های نفوذپذیر تأثیر بگذارند. برای مثال، خاک زیرین باید دارای ظرفیت نفوذ مناسبی باشد تا آب را جذب کند. علاوه بر این، نگهداری منظم از این سیستم‌ها، مانند جارو کردن و شستشوی جت، برای جلوگیری از گرفتگی و حفظ کارایی ضروری است. با این حال، با پیشرفت فناوری، بسیاری از چالش‌های فنی گذشته مانند مقاومت مکانیکی محدود و گرفتگی درونی حفره‌ها برطرف شده‌اند.
چالش‌های مدیریتی و مالی
موانع اصلی در مسیر پیاده‌سازی شهر اسفنجی اغلب فنی نیستند، بلکه سیستمیک و حکمرانی هستند. اصلی‌ترین چالش، فقدان یک مدل جامع و یکپارچه است که با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و نیازهای متفاوت مناطق مختلف یک کشور، سازگار باشد. فقدان قوانین اجرایی و هماهنگی ناکافی میان نهادهای دولتی، پیاده‌سازی طرح‌ها را با مشکل مواجه می‌کند. در چین، با وجود انتخاب ۳۰ شهر آزمایشی، تحقیقات نشان داد که تا ژانویه سال گذشته تنها ۶۴ شهر از ۶۵۴ شهر این کشور قوانین لازم برای اجرای دستورالعمل‌های شهر اسفنجی را تهیه کرده‌اند.
چالش‌های مالی نیز از موانع کلیدی هستند. هزینه‌های بالای اولیه، عدم وجود مدل‌های تأمین مالی قابل اعتماد و فقدان تجربه در زمینه سرمایه‌گذاری‌های عمومی-خصوصی (PPP) از جمله مشکلات پیش رو هستند.
تحلیل عملکرد در برابر بلایای طبیعی
انتقاداتی که در مورد عملکرد شهر اسفنجی مطرح می‌شود، بیشتر به ظرفیت تحمل آن در مواجهه با سیلاب‌های بزرگ مربوط است. زیرساخت‌های کنونی این شهرها اغلب برای مدیریت بارندگی‌های متوسط و سبک طراحی شده‌اند و توانایی مقابله با سیلاب‌های سهمگین و «یک‌قرنی» مانند آنچه در ژنگژو رخ داد را ندارند. کارشناسان تأکید می‌کنند که این راه‌حل‌ها باید بخشی از یک استراتژی جامع‌تر برای مدیریت بحران باشند، نه تنها راه‌حل.
ناکامی‌های پروژه‌هایی مانند ژنگژو به معنای شکست مطلق مفهوم شهر اسفنجی نیست، بلکه نشان‌دهنده بلوغ این رویکرد است. این تجربه‌ها به جامعه علمی و برنامه‌ریزان شهری این درس را می‌دهد که: ۱) باید استانداردها را برای رویدادهای شدیدتر بازتعریف کرد ، ۲) این راه‌حل‌ها باید بخشی از یک استراتژی جامع‌تر برای مدیریت بحران باشند و نه تنها راه‌حل، و ۳) باید واقع‌بینانه عمل کرد و از ایجاد «افسانه‌های» غیرقابل‌تحقق پرهیز کرد.
سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و نتیجه‌گیری
سیاستگذاری و تسهیل‌گری در اجرای طرح‌ها
برای پیاده‌سازی موفق طرح شهر اسفنجی، نقش دولت و نهادهای محلی حیاتی است. این نهادها باید چارچوب‌های قانونی و مالی لازم را فراهم کنند و هماهنگی بین‌بخشی (مانند آب، معماری و محیط زیست) را تسهیل نمایند. شهرداری‌ها نیز به عنوان نهادهای اجرایی در خط مقدم، باید به سمت ایجاد درآمدهای پایدار حرکت کنند تا وابستگی خود به کمک‌های دولتی را کاهش داده و توان مالی لازم برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های عمرانی مانند شهر اسفنجی را به دست آورند.
پیشنهادات برای بومی‌سازی
پیاده‌سازی موفق شهر اسفنجی نیازمند بومی‌سازی و تطبیق با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص هر منطقه است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که عملکرد زیرساخت‌ها به شدت به شرایط محلی بستگی دارد و فقدان استانداردهای طراحی مناسب برای شرایط محلی یک چالش مهم محسوب می‌شود.
| الزامات کلیدی | توصیه‌ها | توجیه |
| چارچوب‌های قانونی و نهادی | تدوین قوانین و دستورالعمل‌های جامع در سطح ملی و محلی. ایجاد هماهنگی بین نهادهای مختلف. |
فقدان چارچوب قانونی و حکمرانی پیچیده از موانع اصلی در چین بوده است. |
| مدل‌های مالی پایدار | تعریف مدل‌های مالی نوآورانه (مانند سرمایه‌گذاری‌های عمومی-خصوصی) برای کاهش وابستگی به بودجه دولتی. | هزینه‌های بالای اولیه و فقدان سرمایه‌گذاری قابل اعتماد، از چالش‌های اصلی پیاده‌سازی هستند. |
| دانش و آموزش | افزایش دانش فنی و آموزش متخصصان و مدیران شهری در زمینه برنامه‌ریزی و نگهداری شهر اسفنجی. |
فقدان دانش و تجربه کافی در میان مقامات محلی از موانع کلیدی در چین بود. |
| مشارکت عمومی | افزایش آگاهی عمومی و جلب مشارکت جامعه در طرح‌ها برای افزایش پذیرش اجتماعی. |
مشارکت عمومی و پذیرش اجتماعی در موفقیت پروژه‌هایی که در فضاهای عمومی و خصوصی اجرا می‌شوند، حیاتی است. |
| اولویت‌بندی بومی | انجام مطالعات محلی برای تعیین اولویت‌ها (مانند تأمین آب پایدار در مناطق خشک) و انتخاب تکنیک‌های مناسب بر اساس اقلیم و جغرافیایی هر شهر. |
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که عملکرد زیرساخت‌ها به شدت به شرایط محلی بستگی دارد. |
تحلیل حاضر نشان می‌دهد که رویکرد «شهر اسفنجی» یک راه‌حل نظری نیست، بلکه یک ضرورت عملی برای مقابله با چالش‌های اقلیمی و شهری آینده است. این گزارش با بررسی جامع مفاهیم، تکنیک‌ها، تجربیات جهانی و چالش‌های کلیدی، یک نقشه راه برای درک و پیاده‌سازی این رویکرد ارائه می‌دهد. در حالی که تجربیات جهانی، به ویژه در چین، نشان‌دهنده پتانسیل عظیم این طرح در افزایش تاب‌آوری شهری و مدیریت پایدار منابع آب هستند، به طور همزمان بر موانع سیستمیک و حکمرانی تأکید می‌کنند که برای موفقیت، باید مورد توجه قرار گیرند.
در نهایت، شهر اسفنجی، فلسفه‌ای برای آینده است که در آن شهرها نه به عنوان یک مانع در برابر طبیعت، بلکه به عنوان یک اکوسیستم در تعامل و هماهنگی با چرخه طبیعی آب عمل می‌کنند. این رویکرد، مسیری به سوی شهرهایی زیست‌پذیرتر، تاب‌آورتر و پایدارتر را ترسیم می‌کند. برای تحقق این چشم‌انداز، باید از تجربیات موفق و ناموفق جهانی درس گرفت و با اصلاحات نهادی، تأمین مالی پایدار و بومی‌سازی هوشمندانه، این طرح را به یک واقعیت عملی در کشور تبدیل کرد.