منو
منو
در “میان”
فرش فیلم
چیزی که ما ایرانی ها آن را به عنوان “پیشرفت” می بینیم منجر به استفاده ی بی حساب و کتاب از منابع طبیعی شده است. تصور رویایی از “پیشرفت” در کشور ما از طریق توسعه عمودی و عرضی شهرها درک میشود. توسعه ای که کمّی است و به “بیشتر بکوبیم و بسازیم” بدل شده است. به طوری که در مواردی روی یک زمین در طول ۳۰ سال چند بار کوبیده اند و ساخته اند. بازگردانی خانه بسکی به مکانی فرهنگی (فرش فیلم) در مسیر مخالف این تفکر کالایی و با ایده مقاومت و پایداری در برابر منطق سرمایه داری، مصرف گرایی، تخریب منابع و سوداگری ساختمانی شکل گرفت، با طرح سوال اساسی: “آیا لازم است برای مدرن شدن و پیشرفت، منابع کشورمان را نسنجیده هزینه کنیم؟ در این نگاه که به نگاه مالکین بنا هم وفادار است، منظور از منابع، سیمای شهر و ساختمانها، فضاهای معماری، مصالح و نیروی انسانی در کنار منابع طبیعی است. این تصمیم در لایه های مختلف و به صورت های گوناگون در پروژه دنبال شده است. به تشبیه ی ساده، در پوست و ظاهر ساختمان، استخوان بندی و گوشت آن و ذهنیت بنا، دقت در صرف منابع پیگیری شده است تا تاثیر تصمیمات بر پروژه به عنوان یک کل یکپارچه متعادل شود.
حفظ بدنه شهر به عنوان نمادی از پایداری شهری، به طوری که سیمای شهری و فضای سبز آن به عنوان یک سرمایه جمعی حفظ شود مورد توجه است. ساماندهی نما و فضای سبز پروژه (که در محله منحصر به فرد بود) میتواند به بدنه شهر به عنوان یک سرمایه عمومی کمک کند.
سنجیده مصرف کردن منابع به عنوان یک “نظر” در پروژه دنبال شده است. اینکه چگونه و درکجا هزينه کنیم که منابع درست مصرف شود، مهم است. اين‌که چه‌کساني به چه کارهايي گمارده شوند و هزينه‌ها کجا و برای چه مصارفی صورت گيرد که زمان نیروی کار هدر نشود مورد مطالعه است. اگر در عوض واردات که ارز حاصل از درآمد نفتي را هدر می دهد، از ظرفيت‌های داخلی به صرفه و نيروی کار محلي استفاده کنيم به هدفمان نزدیک تر نشده ایم؟ در واقع این لایه همان مصرف حداقل و بهینه است تا صرف منابع به تقویت منافع ملی کمک کند و مصرف مواد قابل بازیافت در جهت بازگرداندن فضاها به چرخه استفاده نیز میتواند مستقیم به حفظ منابع منجر شود، چرا که قبلا برای تهیه ی آنها منابع کشور صرف شده است. برای یافتن و اجرای این ایده سایتهای بازیافت نخاله ی تهران، از شاهدآباد تا نعمتآباد و سعیدآباد مورد بررسی قرار گرفتند و برای بازبینی مصالح و امکان بازیافت و بازمصرف آنها برنامهریزی شد. کاتالوگی از مصالح ساختمانی دست دوم تهیه شد که نمایانگر گونه های مصالح قابل بازیافت در تهران است، در این دفترچه سایت های جمع آوری این مصالح روی نقشه مشخص است تا امکان حمل و نقل و روش حمل نیز مشخص گردد.
در فرش فیلم دیاگرام فضایی با “آفست” کردن به دست آمده است و تداوم فضایی با امتداد خیابان و حیاط به داخل ساختمان از طریق تراس ها و ویدهای بین طبقات که باعث ارتباط فضای خارجی فیلتر شده با داخل ساختمان میشود، شکل گرفت. برای داشتن لایه میانی فضا (تراسها)، مرز ساختمان به داخل “آفست” شده است و به این صورت فضاهای نیمه باز “در میان” شکل گرفته است. یک آفست از لبه ساختمان به داخل که به دلیل شفاف بودن، امکان ارتباط حداکثر فضای داخل با فضای بیرون را فراهم میآورد. به عبارت دیگر دیاگرام فضایی در جهت راهبرد پروژه و تقویت آن شکل گرفته است تا ضمن حفظ سیمای شهر، ارتباطات فضاهای داخلی با فضای باز (سبز) و فضای شلوغ شهر نیز در یک فضای مابینی بازتعریف شود.
سیر پروژه که در راستای مصرف سنجیده منابع و بازیافت کیفیت ها تدوین شده است در طراحی به استراتژی رژیم و پرهیز بدل شد و به تصمیماتی در جهت بسنده کردن، کم کردن و اضافه کردن حداقلی منجر شد. به این معنی که عناصر و مصالح فرسوده و غیر منطبق با طرح و دیاگرام فضایی حذف شوند و هر آنچه با منطق هندسی و فنی برای بنا لازم است به آن الحاق گردد و این الحاق در قالب «قرار»هایی باشد که در موردش خواهیم گفت. در این روش طراحی، طراحی کردن به معنای گرافیکی آن انجام نمیگیرد و در نتیجه حجم کار دو بعدی در آتلیه کم شده، زمان فکر کردن افزایش میابد و «ساختن» مورد پژوهش قرار میگیرد. زیبایی شناسی به عنوان یک معلول پذیرفته میشود، معلول “قرارها” و “استراتژی” پروژه، حتی اگر خارج از دایره سلیقه رایج قرار گیرد. در این نگاه، بیشتر «روند» طراحی و ساخت مورد توجه قرار می گیرد.
به طور مثال در فرش فیلم وقتی ساختمان اندودبرداری و تخریب اولیه شد و به مصالح بنایی و سفت کاری بنا رسیدیم، یک بنای آجری با دیوار باربر و سقف طاق ضربی به دست آمد که استحکام کافی نداشت. مقاوم سازی با دیوارهای برشی بتنی انجام گرفت. حضور بتن با پایه ی سیمان به عنوان مصالح مقاوم سازی اجتناب ناپذیر بود. برای فراهم کردن آسایش، دیاگرام فضایی دلخواه و سازماندهی فضاها، طراحی شده بود، هندسه ی کلی فضاها با توجه به نیازها و دیاگرام فضایی که ذکر گردید تامین میشد و فصل مشترک مصالح جدید و موجود، جنس آنها و پوشش ها و تزیینات احتمالی، موضوعات پیش رو بودند. پیشبرد روند طراحی «قرار» بر این شد که راهبرد «پرهیز» تمرین گردد و در تعریف جزییات و تزیینات به جای طراحی بر اساس الگوهای تعریف شدهی زیبایی شناسی، این راهبرد، مسیر انتخاب ها و تصمیم گیری ها را تبیین کند.
در «قرار مصالح»، پالت مصالح موجود بنا که تا آن لحظه، آجر، سیمان، فلز خام و شیشه بود حتی الامکان حفظ می شد و مصالح جدیدی اضافه نمیشد. به این ترتیب “قرار” شد تصمیمات آتی برای شخصیت بخشی به اجزای بنا به سبب رابطه “هم خانواده” بودنشان با یکدیگر شکل بگیرد. به عبارتی “هم خانواده” بودن “سبب” انتخاب ها و تصمیم گیری های طراحی عناصر بنا شد. این قرار که در راستای راهبرد “پرهیز” قدم برمیداشت، جایی برای حضور ذائقه و سلایق معمار باقی نمی گذاشت. مثلا قرار شد دیوارهای جدید که الحاق میشوند «سیمان زبره» باشند و به سبب الحاق شدنشان، مصالح پرداخت آنها هم تکرار میشد. در این تصمیم ضمن «پرهیز» از هدر دادن منابع، «ذات» مصالح مورد تکریم قرار میگیرد و حتی ضعف های بصری (به برداشت عام) آنها هم تا جایی که به مسایل فنی ضربه نزند پذیرفته میشود. مثلا قرار شد ترک کف بتنی یا خطوط رنگی روی فلز و تفاوت رنگی آجرها به عنوان خاصیت ذاتی این مصالح پذیرفته شده و پوشش داده نشود. در فرش فیلم درعوض وسواس برای رسیدن به سلیقهای که رسانه ها بر معماری حاکم کرده اند، آنچه که در مسیر پروژه به دست آمد ساماندهی شد، منابع حفظ شدند و در جهت خواستگاه این پروژه قدم برداشته شد. اکنون و پس از اعمال فکرها و طرحها، استودیو فرش فیلم ساختمانی ۳ طبقه ۲ واحدی است که دسترسی برابر به حیاط دارند. کافه در طبقه همکف محل نمایش عمومی فیلم است و استودیوی فرش فیلم در طبقات دوم و بام قرار گرفته است.
جهت دسترسی به پروژه‌های بیشتر به این صفحه از سایت مراجعه کنید.
” تمامی حقوق مادی و معنوی محتوا متعلق به پایگاه خبری جهان معماری می باشد “